De negende letter van het Hebreeuwse alfabet is de tet.
De tet vertegenwoordigt een harde t-klank (in tegenstelling tot de tav, de laatste letter van het alfabet).
De oorspronkelijke vorm van de tet is een cirkel met twee kruisende lijntjes erin. Het teken ontwikkelde zich in het Hebreeuws tot de wat ronde, aan de bovenkant open letter zoals we die nu kennen, en in het Grieks tot de letter thèta (Θ), waarbij overigens de klank in het Grieks duidelijk verschilt van de Semitische klank.
Getalswaarde
Elke Hebreeuwse letter heeft een getalswaarde (numerieke waarde). De tet heeft de getalswaarde negen. Het getal vijftien wordt geschreven als tet-wav (9+6), omdat de combinatie jod–hee (10+5) staat voor de Naam van God. Vandaar bijvoorbeeld de aanduiding Toe (tet-wav) bisjvat voor 15 sjvat, het nieuwjaar van de bomen.
Joodse traditie
De tet is de eerste letter van het woord tov, ‘goed’. Daar wordt hij altijd mee geassocieerd (zie bijvoorbeeld Psalm 119: 65,66, 71 en 71, die allemaal met tov beginnen). De Talmoed zegt dat de tet betekent dat God goed doet aan degenen die Zijn geboden doen.
Zo komt hij ook voor het eerst voor in de Bijbel. “God zag het licht, dat het ‘tov’ was.” In het scheppingsverhaal horen we zeven keer dat God zag dat het goed was, waarvan tweemaal op de derde dag. Op de zesde dag is alles zelfs “zeer goed”.
Wat betekent het dat het licht goed was? Grote Joodse uitleggers als Rasji (Frankrijk, elfde eeuw) verklaren dat God het afzonderde voor de rechtvaardigen (tsaddikiem) in de toekomst. Rasji voegt er aan toe, dat de meer letterlijke verklaring is dat God zag dat het ongepast was dat licht en donker door elkaar heen zouden ‘dienen’. Daarom stelde Hij grenzen aan beide: de dag voor het licht en de nacht voor de duisternis.
De tet heeft daarom ook iets dubbelzinnigs. Zoals licht van duister gescheiden wordt, is er ook onderscheid tussen rein en onrein. De woorden voor reinheid (tohora) en onreinheid (toem’a) beginnen allebei met een tet. Het reine kan besmet raken en onrein worden.
Je zou kunnen zeggen dat de vorm van de letter naar binnen gekeerd is. Het gaat daarmee om een innerlijke, verborgen goedheid. In Genesis 24:16 lezen we dat Rebekka erg knap om te zien was. Letterlijk staat hier: “goed (tova) van aangezicht”. Hetzelfde wordt gezegd van Bathseba in 2 Samuël 11:2. Tov is een van de acht synoniemen voor schoonheid in het Hebreeuws. Het duidt op een innerlijke schoonheid.
Ontdek hier meer Hebreeuwse letters
De ronde, naar binnen gekeerde vorm heeft ook iets weg van een zwangere vrouw. Het geheim van de tet is de kracht van de moeder om negen maanden (tet is negen!) het goede dat in haar verborgen is te dragen.
Toen Mozes geboren werd, zag zijn moeder Jochebed dat hij ‘tov’ was. Zo staat het in Exodus 2:2. Daarom verborg ze hem drie maanden. De Joodse verklaarders leggen uit dat dat betekent dat bij zijn geboorte de hele kamer vervuld werd met licht. Het was zijn goddelijke missie om Israël uit Egypte te leiden en de Thora op de Sinaï te openbaren en zo licht te brengen in de wereld en hemel en aarde te verenigen.
Bron: Alefbeet
