Zondagavond 30 april 2017, ergens in een hostel in Jeruzalem. Vier ex-soldaten uit het Israëlische leger zitten voor een groep backpackers, waar ik er één van ben. Een bijzondere avond voor hen en voor ons. Waarom? Het is Jom HaZikaron, de dag waarop in Israël gesneuvelde soldaten en slachtoffers van terroristische aanslagen worden herdacht.
Op deze avond vertellen ze over hun ervaringen in het leger. Er wordt gelachen en gehuild. De verhalen komen dichtbij en ik krijg (nog meer ) respect voor wat ze als jonge twintigers al meemaakten. De jaren waarin je in Nederland gaat studeren, werken, trouwen… Maar Israëlische jongeren niet. Zij dienen in het leger en verdedigen hun land. De periode waarin wij in Nederland vrienden maken, verliezen zij hun vrienden op een vreselijke manier.
Maar dit is niet de enige avond deze week waarop de sirene loeide, en het land letterlijk stil staat. Een week eerder was het Jom HaShoa, de herdenkingsdag van de slachtoffers van de Shoa, de Holocaust. Toen zat er een overlevende van één van de vele kampen tegenover een groep backpackers. Met net zo’n heftig verhaal: onderduiken, getto’s, kampen en als 13-jarig jochie als enige van je familie terugkeren…
Maar toch: ondanks deze heftige verhalen gloort er hoop voor deze ex-soldaten en deze Holocaust-overlevende. Het leven gaat door en vaak sterker en grootser dan ervoor. “Deze tijd heeft me gevormd en het was heftig, maar ik had het blijkbaar nodig. Al zou ik het waarom nooit begrijpen.”
En dan is er natuurlijk ook nog de andere kant waar hoop gloort. Backpackers van over de hele wereld nemen deze verhalen mee om verder te verspreiden. Ze zijn gehoord en zullen verder gehoord worden.
Mijn visie op herdenken is toch wel veranderd. Veel bewuster – ook al ken ik persoonlijk geen slachtoffers van oorlogen, de Holocaust of een terroristische aanslag.
“Wie alles wil herdenken, herdenkt uiteindelijk niets.”
Een dag later lees ik op nos.nl dat er mensen zijn die op 4 mei, tijdens Dodenherdenking, overleden vluchtelingen willen herdenken. Anderen vinden dat juist geen goed idee. “Het almaar verbreden van de Nationale Dodenherdenking leidt ertoe dat allerlei leed op een grote hoop wordt gegooid. Uiteindelijk is het dan voor niemand meer duidelijk waar het op 4 mei eigenlijk om gaat. Wie alles wil herdenken, herdenkt uiteindelijk niets.”
Wie of wat herdenk ik? Door het stilstaan op deze dagen hier in Israël kan ik er niet meer onderuit! 4 mei zal voor mij nu tastbaarder zijn. Ook al ben ik er nu in Nederland niet bij. Deze combinatie van verhalen is net zo tastbaar als de kransen die gelegd gaan worden op 4 mei.
Wie of wat herdenk jij en met wat voor gevoel ga jij op 4 mei gedenken? Weet wel dat bij jou ook dat stukje hoop richting de rest van de wereld gloort!
Deze gastblog werd vanuit Jeruzalem geschreven door Dorianne. Foto: Een groep Israëlische soldaten bezoekt Holocaustherdenkingsmuseum Yad Vashem. © Yonatan Sindel/Flash90