Geen oliebollen met poedersuiker, geen ontkurkte champagneflessen, geen kampvuur met fikkende kerstbomen en als klap op de vuurpijl: ook geen vuurwerk. Oud en Nieuw, maar toch niet helemaal. Woensdagavond begint het Joodse Nieuwjaar en dat is te merken, hier in Israël. Normaal gesproken weet ik dat het bijna Nieuwjaar is aan de geur van oliebollen in huis, maar in Israël gaat dat even anders…
Deze week is het Rosj HaSjana, het Joodse Nieuwjaar, in Nederland vooral bekend als het Bazuinenfeest. Met Rosj HaSjana staan we aan het begin van de hoge feestdagen in het Jodendom. Negen dagen later vieren de Joden namelijk Grote verzoendag (Jom Kippoer) en nog eens vijf dagen later wordt een week lang het Loofhuttenfeest (Soekot) gevierd. Dit wordt afgerond met de achtste en negende dag: het Slotfeest (Sj’ mini ‘Atsèret) en het feest van de Vreugde der Wet (Simchat Torah). Een echte feestmaand dus de komende tijd. Ik denk dat mijn broertje spontaan naar Israël wil verhuizen bij het horen van deze hoeveelheid vakantiedagen.
Inmiddels begint ook Jeruzalem zich op te maken voor de feesten. De traditionele, zoete Nieuwjaarsproducten worden veel aangeprezen in de supermarkt: appels met honing, granaatappels, dadels, speciale broden en het Nieuwjaar wordt natuurlijk gevierd met een glas wijn. De straten worden gevuld met kraampjes waar je Rosj HaSjana-kaarten kunt kopen om familie en vrienden een gelukkig Nieuwjaar te wensen.
Het is een gezellig boel in de Joodse wijken, iedereen doet een soort kerstinkopen en ook ik kan natuurlijk niet achterblijven. Mijn ‘kerstinkopen’ bestaan uit appels, honing, granaatappels en een Rosj HaSjana-kaartje voor het thuisfront. De kaartverkoper op de hoek van de straat staarde wat sombertjes voor zich uit toen ik een kaartje kocht. Waarschijnlijk zat hij alvast in de tijd van bezinning en was hij nog niet helemaal in de feeststemming.
Deze tijd is namelijk niet alleen een tijd van feest, het is namelijk ook een tijd van bezinning. Rosj HaSjana is de eerste dag van de tien dagen van bezinning. In deze tijd kijkt men terug op het afgelopen jaar: wat hebben ze geleerd, wie moeten ze nog om vergeving vragen en wat ze willen veranderen in hun leven. Eigenlijk maken ze een soort goede voornemens. Op Jom Kippoer eindigt deze tijd van bezinning.
Op die dag wordt er gevast en gebeden tot God. Zo kunnen ze met een schone lei aan het nieuwe jaar beginnen. De naam ‘Rosj HaSjana’ komt overigens in de Bijbel nergens voor als betekenis van het ‘Nieuwjaar’. Een Joodse traditie laat ons wel zien dat Rosj HaSjana eigenlijk de verjaardag is van de eerste mens, Adam. Hij zou namelijk op 1 Tisjri, de eerste dag van de Joodse kalender, geschapen zijn.
Rosj HaSjana wordt in Israël vooral met familie gevierd. Familie zoekt elkaar op om elkaar het beste te wensen, om gebeden te bidden en om met elkaar te eten. Niet alle Joden hebben hun familie in Israël wonen en daarom vieren sommige Joden het ook alleen met vrienden. De invulling van de twee dagen waarop het Nieuwjaar wordt gevierd is verschillend. Religieuze Joden gaan allemaal naar de synagoge, Messiasbelijdende Joden vieren het vaak samen met hun familie in hun samenkomst en orthodoxe Joden maken een uitstapje naar de zee en spreken daar de tasjlich uit:
Wie is een God als U, Die de ongerechtigheid vergeeft, Die voorbijgaat aan de overtreding van het overblijfsel van Zijn eigendom? Hij zal niet voor eeuwig vasthouden aan Zijn toorn, want Hij vindt vreugde in goedertierenheid. Hij zal Zich weer over ons ontfermen, Hij zal onze ongerechtigheden vertrappen, ja, U zult al hun zonden werpen in de diepten van de zee. U zult Jakob de trouw bewijzen en Abraham de goedertierenheid, die U aan onze vaderen gezworen hebt vanaf de dagen van weleer.
Micha 7:18-20
Aangezien mijn familie en vrienden hier niet zijn ga ik woensdagavond naar de Klaagmuur. Daar wordt ook een dienst gehouden. In een reisfolder las ik dat er vaak lokale families zijn die toeristen bij de Klaagmuur vragen om het Nieuwjaar met hen mee te vieren. Hopelijk gaat dat feest, zoals het beschreven staat in het foldertje, dus ook voor mij door.
Traditiegetrouw blazen Joden op de sjofar, de ramshoorn. Het blazen van de sjofar is een aanduiding dat de Messias gaat komen, dat er een nieuwe tijd aan zal breken en dat we waakzaam moeten zijn. Het is een teken van strijd, maar tegelijkertijd ook van vreugde.
Blaas de bazuin in Sion, sla alarm op Mijn heilige berg, laat alle inwoners van het land sidderen, want de dag van de HEERE komt, ja, is nabij!
Joël 2:1
Er wordt maar liefst honderd keer op de sfojar geblazen. Tijdens het oefenen in een Joods winkeltje merkte ik zelf dat het erg moeilijk is om zelfs maar één keer op de ramshoorn te blazen, dus Joden: respect, én veel succes komende week!
Vanuit Jeruzalem wil ik jullie allemaal een gelukkig Nieuwjaar wensen. ‘Shana Tova u-metuka’ zoals ze hier zeggen: ‘Een goed en zoet nieuw jaar’. Joden bidden en wensen vooral dat het nieuwe jaar ook ‘zoet’ mag smaken: dat ze de zegeningen van God elke dag mogen ervaren. Dus ik vervang maar even het vuurwerk voor desjofar, de oliebollen voor de appels met honing en de goede voornemens voor de bezinning en gebeden, en dan is het eigenlijk een ‘gewoon’ oud en nieuw!
Eline (22) besloot haar werk als docent achter zich te laten en voor drie maanden naar Israël te gaan. Daar blogt ze elke week voor isreality.nl over bijzondere ontmoetingen, het leven in Jeruzalem en verrassende ontdekkingen.
