Is Israël een racistische staat? Je hoort steeds vaker dat Israël een racistische staat zou zijn. De term apartheidsstaat wordt daarbij ook wel eens genoemd, als een vergelijking met het systeem van rassenscheiding dat tussen 1948 en 1990 in Zuid-Afrika van kracht was.
Is Israël inderdaad een racistische staat? Lees verder om meer te weten te komen over dit onderwerp.
De Joodse staat Israël
Israël is een Joodse staat, of beter gezegd de Joodse staat – er is er maar één van in de hele wereld.
Met de term Joodse staat wordt bedoeld dat Israël een thuis biedt aan Joden, zowel seculier als religieus. Ze hebben er het recht om hun Joodse identiteit in vrijheid in te vullen.
Joods-zijn betekent in de eerste plaats dat je behoort tot het Joodse volk. Daarmee verschillen Joden van bijvoorbeeld christenen.
Je kunt in een christelijk gezin worden geboren en opgevoed, maar er later voor kiezen om het christelijke geloof niet aan te hangen. In dat geval ben je geen christen (meer). Joods ben je echter van geboorte, want als je moeder Joods is behoor ook jij tot het Joodse volk. Hoewel je er als Jood voor kunt kiezen om niet religieus te leven, blijf je dan toch Joods.
Naast het Joods-zijn van geboorte kan iedereen die dat wil Joods worden. Dit is een lang proces en wordt ‘giyoer’ genoemd.
Bevolkingsgroepen in Israël
Dat Israël een Joodse staat is betekent niet dat er alleen maar Joden (mogen) wonen. Wel is logischerwijs een meerderheid van de inwoners Joods, zo’n 75%.
Er is ook een grote Arabische populatie die ongeveer 20% van het inwonersaantal uitmaakt.
Verder zijn er nog kleine minderheidsgroeperingen zoals:
- Druzen
- Bedoeïenen
- Armenen
- Samaritanen
- christenen
De Joodse bevolking van Israël is afkomstig uit de hele wereld. Zo kan het zomaar zijn dat een Israëlische jongere een opa heeft uit Marokko, een andere opa uit Brazilië, een oma uit Polen en een andere oma uit Zuid-Afrika. Deze verscheidenheid maakt Israël misschien wel tot één van de meest multiculturele samenlevingen ter wereld.
Gelijke rechten in Israël
In Israël hebben alle bevolkingsgroepen gelijke rechten en is er godsdienstvrijheid. Dit staat in fel contrast met veel andere landen in het Midden-Oosten, waar vaak alleen de islam als godsdienst wordt getolereerd.
In Iran worden aanhangers van de Bahai-godsdienst bijvoorbeeld stelselmatig onderdrukt, terwijl zij in Israël in vrijheid hun religie kunnen uiten.
Veel landen die Israël in de Verenigde Naties beschuldigen van racisme, discriminatie of zelfs apartheid kennen zelf geen gelijke rechten. Zo worden homo’s in Iran opgehangen, is er in Jordanië een wet die stelt dat er geen Joden mogen wonen in het land, en zijn er in Saoedi-Arabië hele steden en wegen waar alleen moslims mogen komen. Bovendien is er in deze landen geen vrijheid van meningsuiting of – godsdienst.
De Palestijnse Autoriteit heeft al verklaard dat er in de op te richten Palestijnse staat geen Joden mogen wonen.
Hoe anders was dit bij de oprichting van de staat Israël in 1948, toen premier Ben-Gurion bij het uitspreken van de onafhankelijkheidsverklaring beloofde dat ook andere bevolkingsgroepen dan Joden zich thuis moeten voelen in de Joodse staat Israël.
Overigens is het een misverstand dat Israël een religieuze staat of theocratie zou zijn. De staat is vanaf het begin seculier van aard geweest, al zijn er zaken die door de overheid wel religieus worden benaderd, zoals huwelijken en begrafenissen.
Samenleven tussen Joden en Arabieren
Omdat goed nieuws vaak géén nieuws is, hoor je maar weinig over de vergaande samenwerking tussen Joden en Arabieren in Israël. Toch is dit de dagelijkse realiteit in Israël.
Er zijn in Israël Arabieren die hoge functies bekleden, bijvoorbeeld in het Israëlich gerechtshof of binnen de Israëlische overheid.
Daarnaast werken Joden en Arabieren samen in allerlei andere sectoren binnen de Israëlische samenleving, zoals sport, journalistiek, medische zorg, in fabrieken en rondom veiligheid.
Op de Joodse universiteiten van Jeruzalem en Haifa is 20% van de studenten van Arabische afkomst; een precieze afspiegeling van de demografische verhoudingen dus.
Tot slot zijn er in het Israëlische parlement, de Knesset, ruimte voor Arabieren. Bij de parlementsverkiezingen van 2015 werd de coalitie van Arabische partijen zelfs de derde partij van het land.
Racisme in Israël?
Er zijn een aantal gevallen waarin Joden en Arabieren geen gelijke behandeling krijgen in Israël. Het gaat dan bijvoorbeeld om:
- de dienstplicht. Alle Joode inwoners van Israël hebben vanaf hun achttiende jaar dienstplicht, met uitzondering van religieuze joden die fulltime in de Thora studeren. Voor Arabieren geldt deze dienstplicht in het geheel niet. Wel kunnen zij vrijwillig dienst doen in het Israëlische leger. Overigens zijn Druzen en Bedoeïenen wèl dienstplichtig in Israël.
- de Wet op de Terugkeer. Deze wet werd in 1950 in werking gezet en geeft Joden vanuit de hele wereld de mogelijkheid om automatisch staatsburger van Israël te worden. De Wet op de Terugkeer draait het selectiecriterium van de nazi’s om: wie Joods genoeg was om vergast te worden, is nu Joods genoeg om in Israël te mogen wonen. Dit houdt in dat iedereen met een Joodse opa of oma Israëlisch staatsburger kan worden. Een vergelijkbare regeling is er niet voor Arabieren.
- veiligheidscontroles. In Israël wordt de veiligheidssituatie nauwlettend in de gaten gehouden. Dat is nodig, want het land is vaak getroffen door terreuraanvallen. Deze aanvallen kwamen vrijwel zonder uitzondering vanuit Arabische hoek. De veiligheidscontroles voor Arabieren zijn dan vaak ook strenger dan voor Joden.
Veel Israëlische maatregelen die nadelig uitvallen voor Arabieren ontstaan niet uit racisme, maar als reactie op Arabisch-Palestijnse terreur.
Betekent dit dan dat er in Israël helemaal geen racisme voorkomt? Nee, natuurlijk niet. Net als in alle andere landen komt ook in Israël racisme voor. Hoewel Israël een democratie is, gaan er veel dingen mis. Het Israëlische rechtssysteem is er om deze misstanden aan de kaak te stellen en waar nodig te veroordelen.
Dit is een groot verschil met de landen rondom Israël, die vaak de mond vol hebben van Israël als apartheidsstaat, maar zelf grove schendingen van de mensenrechten als overheidsbeleid voeren.
