fbpx

De Israëlische afscheidingsbarrière: veiligheidshek of apartheidsmuur?

Israëlische afscheidingsbarrière
Deel deze post:
Lees ook:

De Israëlische afscheidingsbarrière die vanaf 2003 rond de Wetelijke Jordaanoever wordt gebouwd is vandaag misschien wel het meest besproken en meest omstreden bouwwerk ter wereld. Opmerkelijk, want vergelijkbare barrières in andere (conflict)gebieden krijgen weinig of zelfs helemaal geen internationale aandacht.

Volgens tegenstanders is de Israëlische afscheidingsbarrière een ‘apartheidsmuur’, bedoeld om het leven van de Palestijnse bevolking zuur te maken en om Palestijns land in te nemen.

Voorstanders zeggen juist dat de afscheiding nodig is om Israëlische mannen, vrouwen en kinderen te beschermen tegen Palestijnse terreuraanvallen.

Over de afscheidingsbarrière

Omdat de meningen nogal uiteen lopen is het belangrijk om eerst wat dingen op een rijtje te zetten:

1. Veiligheidshek of apartheidsmuur?

Er zijn verschillende benamingen voor het bouwwerk, variërend van ‘veiligheidshek’ tot ‘apartheidsmuur’ (ja echt, het gaat over hetzelfde!). De term ‘Israëlische afscheidingsbarrière’ komt waarschijnlijk nog het dichtst in de buurt van een neutrale aanduiding.

2. Lengte van de barrière

De lengte van de barrière bedraagt zo’n 720 kilometer. Ongeveer 3% daarvan bestaat uit een betonnen muur. De overige 97% is vooral hek en prikkeldraad.

3. Route van de barrière

De barrière loopt min of meer langs de ‘Groene Lijn’: de grenzen van een wapenstilstand uit 1949 tussen Israël en Jordanië. Uit veiligheidsoverwegingen wijkt de barrière op sommige plekken iets af van deze lijn.

Aanleiding voor de bouw

In 2000 begon de ‘Tweede Intifada’, een uitbarsting van Palestijns geweld tegen Israëli’s. Een golf van zelfmoordaanslagen verlamde lange tijd de Israëlische samenleving.

In 2002 besloot de Israëlische regering tot een grootschalige veiligheidsmaatregel: de bouw van een barrière langs de grens met de Palestijnse gebieden. Deze barrière zou ervoor moeten zorgen dat zelfmoordterroristen niet langer ongestoord Israël konden binnenkomen.

Effect van de Israëlische afscheidingsbarrière

Vrijwel meteen had de Israëlische afscheidingsbarrière effect. Het aantal zelfmoordaanslagen nam hoe langer de barrière werd hoe meer af.

Nog steeds worden regelmatig Palestijnse terroristen uit de Westelijke Jordaanoever (Judea en Samaria) opgepakt bij de checkpoints langs de barrière, terwijl ze op weg waren om zoveel mogelijk Joden te doden. Er is een duidelijk verband te zien tussen de bouw van de barrière en de afname van het aantal Palestijnse zelfmoordaanslagen.

Werden er in 2002 nog 452 terreuraanslagen gerapporteerd door de Israëlische veiligheidsdienst, toen in 2006 het eerste deel van de afscheidingsbarrière werd afgerond was dit aantal teruggenomen tot 30. In 2013 was dit nog verder teruggenomen naar 6 terreuraanslagen per jaar.

Gevolgen van de barrière

Hoewel de barrière een effectief middel is gebleken tegen terreuraanslagen, kleven er vooral vervelende kanten aan. Het belemmert veel Palestijnen in hun dagelijks leven, die soms lang moeten wachten bij de checkpoints.

De barrière kon vanaf het begin rekenen op hevig Palestijns verzet. De kwestie werd aangekaart bij de Verenigde Naties en het Internationaal Hof van Justitie. Die laatste gaf in 2004 het advies dat de barrière (deels) moest worden afgebroken. Israël liet meteen weten het advies te zullen negeren, maar uiteindelijk werd onder druk van het Israëlisch Hooggerechtshof de route van de barrière wel op meerdere punten aangepast – in het voordeel van de Palestijnen.

De bouw van de barrière wordt door Palestijnen en hun sympathisanten vaak genoemd als een argument voor het bestaan van apartheid in Israël. Vooral de selectiviteit bij het doorlaten van mensen bij de checkpoints is voor veel Palestijnen een doorn in het oog.

Israël weerlegt deze beschuldigingen door duidelijk te maken dat het conflict met de Palestijnen territoriaal van aard is en niet racistisch.

Ook voor Israël zelf was de aanleg nadelig. Het kostte miljarden om de barrière te plaatsen: elke kilometer kost ruim 2 miljoen euro om aan te leggen en ruim honderdduizend euro per jaar om te onderhouden.

Hoewel veel Israëli’s de barrière liever kwijt dan rijk zijn, zien veel mensen het als een noodzakelijk kwaad in de strijd tegen terreur.

Foto: een gedeelte van de Israëlische afscheidingsbarrière © Yossi Zamir/Flash90