Daniël bezocht voormalig concentratiekamp Auschwitz-Birkenau, omdat hij het kamp met eigen ogen wilde zien en de impact van de Sjoa, de Holocaust, wilde ervaren. ‘Een ervaring om nooit te vergeten’.
Je bent kortgeleden met een goede vriend in Auschwitz geweest. Wat was je reden hiervoor?
Daniël: “Ik heb dit gedaan omdat het mij wel bezig houdt, en ik in theorie weet wat daar gebeurd is, maar met eigen ogen nu toch wilde zien en ervaren wat het leven in Auschwitz werkelijk inhield en wat de Joden daar hebben meegemaakt. En ja, het was een totaal andere, en vooral heftige belevenis.”
Hoe heb je dat gedaan?
“We hebben een rondleiding gehad met een Poolse gids, die acht uur duurde. Eerst naar Auschwitz en daarna gingen we naar Birkenau. Auschwitz moest voor de gedeporteerde Joden het idee hebben van een werkkamp, daarom stond boven de ingangspoort: ‘Arbeit macht frei’, maar er bleek ook een gaskamer te zijn. Birkenau, 3 kilometer verderop, was een vernietigingskamp met zelfs 4 gaskamers.
Er woonden 2 miljoen Joden in Polen, waarvan er 1,1 miljoen in dit Poolse concentratiekamp zijn omgebracht. Toen de Joden op transport naar Auschwitz werden gezet zeiden de Duitsers ‘Jullie gaan verhuizen, dus neem alles mee’. Koffers, bestek, pannen, muziekinstrumenten enzovoorts; het staat er allemaal nog, en er lagen zelfs afgeknipte haren.
In het kamp werden orkestjes gevormd van de gevangenen die met hun meegebrachte muziekinstrumenten bijna dagelijks muzikaal moesten optreden voor de Duitsers.”
Wat heeft het meeste indruk op je gemaakt?
“Een enorm depressief en ontredderd gevoel overviel mij toen ik een gaskamer naar binnen was gelopen, waar ik koude rillingen van kreeg. Vooral toen ik hoorde wat Josef Mengele als arts en oorlogsmisdadiger allemaal voor wrede experimenten heeft uitgevoerd op de Joden in Auschwitz, en we voor die bewuste barak moesten stoppen.
We konden niet naar binnen omdat het te erg was wat de arts Mengele daar allemaal voor medische experimenten had gedaan. Toen bekroop mij de wanhoop en onmacht. Om een onderscheiding tussen superieur en inferieur ras te maken, spoot hij bijvoorbeeld kleurstof in de ogen om van een Joods ras een Arisch ras te maken. Onvoorstelbaar. Het was ook schokkend om het luxe huis van de commandant en zijn gezin te zien, die uitkeken op de gaskamer.”
Wat zou je nog kwijt willen?
“Een beeld spreekt zoveel meer dan woorden. Daarom vind ik dat elke school in Nederland, maar ook zeker elke school in Duitsland, Auschwitz een keer zou moeten bezoeken, omdat er steeds minder besef en geloofwaardigheid is van wat er werkelijk allemaal is gebeurd. Je komt op een gegeven ogenblik ook bij het plein waar mensen werden doodgeschoten, en waar de kogelgaten nog in de muur zitten.”
Memorial
Aan het einde staat een memorial met in alle talen:
‘Laat deze plaats eeuwig een kreet van wanhoop zijn
en een waarschuwing aan de mensheid.
Hier hebben de nazi’s omstreeks anderhalf miljoen mannen,
vrouwen en kinderen vermoord. Voornamelijk Joden uit verschillende
Europese landen’.
Auschwitz-Birkenau
1940-1945
Eli Wiesel zei na de oorlog ooit: ‘Auschwitz valt noch mét God, noch zònder God te begrijpen’ (Elie Wiesel, Auschwitz-overlevende).
