De letter mem is de dertiende letter van het Hebreeuwse alfabet.
Het is uiteraard de m, en hij heeft twee vormen: een open en een gesloten vierkant. De open vorm wordt gebruikt aan het begin of in het midden van een woord, de gesloten vorm als hij de laatste letter van het woord is (sluitmem).
De oorspronkelijke vorm van de letter is een horizontaal gekarteld lijntje, dat golvend water verbeeldt. Het woordje mem betekent ook water. Het houdt verband met het Hebreeuwse majim. Uit die oerletter heeft zich via allerlei stadia niet alleen de mem, maar ook onze letter M ontwikkeld.
Joodse traditie
Water is een symbool van de Thora. Volgens de Talmoed staat de open mem voor de geopenbaarde Thora (het woord ma’amar wordt hier gebruikt, dat met een mem begint en gebod of woord betekent). De gesloten mem staat voor de verborgen betekenissen van de Thora, die door de Messias geopenbaard zullen worden.
Ontdek hier meer Hebreeuwse letters
Mem staat ook voor de baarmoeder. Water is de baarmoeder van de schepping (Genesis 1:2 – de wateren op de aarde waren nog niet geschapen). Vergelijk ook het mikwe: de proseliet (niet-Joodse bekeerling) die zich in het mikwe onderdompelt, komt er als nieuwgeboren uit.
Ten slotte spreekt de gesloten mem van de komst van de Messias. In Jesaja 9:6 is het opmerkelijk dat het Hebreeuwse woord lemarbeh, dat vertaald kan worden als ‘hij die vermeerdert’, met een sluitmem is geschreven. De Messias zal de ballingschap beëindigen en de diepten van de Thora onthullen.
Getalswaarde
Elke Hebreeuwse letter heeft een getalswaarde (numerieke waarde). De getalswaarde van de mem is veertig. Dat is een getal met een rijke symbolische betekenis.
Veertig dagen duurde de zondvloed. De wateren van de vloed waren niet zozeer vergelding, zegt een Joodse uitleg, maar dienden tot verzoening, tot reiniging en transformatie, net als het mikwe (het rituele bad). De minimum hoeveelheid water voor een koosjer mikwe is veertig ‘seah’ (762 liter).
Veertig jaar verbleef het volk Israël in de woestijn. Veertig dagen moesten de Israëlieten wachten totdat Mozes afdaalde met de Thora. Overigens was Mozes drie keer veertig dagen op de Sinai. De laatste periode eindigde op 10 tisjri (Jom Kippoer). Veertig staat voor metamorfose, transformatie.
Bron: Alefbeet
