Toen ik in Israël was, ben ik ook naar Yad Vashem geweest. Het Holocaustmuseum, waar stilgestaan wordt bij de 6 miljoen Joden die in de Tweede Wereldoorlog de dood vonden. Wat ik daar heb gezien, zal ik waarschijnlijk nooit meer vergeten.
Het Joodse volk: van mens naar ongedierte
Aan het begin van het museum werd een film getoond over het gewone leven van Joden. Werken, eten, slapen, dansen en spelen. Gewoon, net als jij en ik. Het enige zichtbare verschil was het keppeltje op het hoofd van de mannen en jongens. Zoals christenen een kruisje dragen en moslima’s een hoofddoek. Een uiting van het geloof.
Het grootste verschil echter is dat de Joden al jarenlang de zondebok waren. Ze werden bestempeld als het kwaad zelf, ongedierte en zelfs kankergezwellen. En wat doe je als je met ongedierte te maken hebt? Juist, uitroeien. Het gif dat voor de gaskamers gebruikt werd, Zucklon B, was rattenvergif.
Het hele volk moest uitgemoord worden, want dan zou de wereld een betere plek zijn.
Het erge is dat mensen zo geïndoctrineerd waren door de rassenleer en alle antisemitisme, dat ze geloofden dat Joden geen mensen waren. Dat ze de duivel zelf waren. Het hele volk moest uitgemoord worden, want dan zou de wereld een betere plek zijn. Christenen deden hier net zo hard aan mee. In Naam van Jezus sloegen SS’ers Joden dood. Vreselijk, als je het geloof gebruikt om je eigen misdaden goed te praten. Dat is echt iets waar ik zo woest om kan worden.
Van kwaad tot erger
Na de film liep ik verder en hoe verder ik kwam op de route door het museum, hoe erger het werd. Aan het begin leek het nog best onschuldig. Joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog bij elkaar moesten wonen en een Jodenster op hun kleren moesten naaien. Maar stap voor stap werden de gebeurtenissen heftiger.
Zo liep ik het hele museum door, overspoeld met informatie en details van de oorlog. Executies, concentratiekampen, massagraven, gaskamers. Het systematisch uitmoorden van het Joodse volk. Babi Yar in Oekraïne, bijvoorbeeld. In twee dagen tijd 33.771 Joden doodgeschoten. Dat zijn er 12 per minuut. Er leek geen eind te komen aan de opsomming van zulke gebeurtenissen.
Het was te erg. Ik was echt te geschokt om te reageren. Ergens wilde ik heel hard huilen, maar er kwam niets.
Uiteindelijk kwam ik aan het eind van het museum. Weer een film. Eentje die nog steeds op mijn netvlies gebrand staat. Ik zag hoe uitgemergelde, naakte lijken met een shovel in een massagraf geschoven werden. Mijn verstand begon zich te verzetten, het beeld uit te bannen. Ik kon alle informatie niet verwerken en begon zelfs te denken dat dit niet echt was. Dit had niet echt kunnen gebeuren. Het was te erg. Ik was echt te geschokt om te reageren. Ergens wilde ik heel hard huilen, maar er kwam niets.
Toen ik buiten stond scheen de zon en floten de vogels. Het was zo’n vredig plaatje. Een enorm contrast met hoe ik me voelde. Ik had liever gehad dat het zou stormen en hagelen. Dat zou beter passen bij alles wat ik had gezien.
Children’s Memorial
Tijdens de Holocaust zijn anderhalf miljoen Joodse kinderen vermoord. In Yad Vashem is een apart gedeelte om deze kinderen te herdenken. Ik liep een ruimte in. Het was donker, maar als je naar boven keek zag je enorm veel gouden lichtjes. Een stem noemde steeds de namen en leeftijden op van de kinderen die vermoord werden. Veertien, zeven, twee, vijf. Het ging maar door, er kwam geen eind aan. Het was hartverscheurend om te horen.
Een stem noemde steeds de namen en leeftijd op van de kinderen die vermoord werden.
Ik dacht aan de kinderen die ik les heb gegeven toen ik nog voor de klas stond. Die lieve toetjes, hun onschuld. Voor ik het wist begonnen de tranen te stromen. Zo heb ik een hele poos gehuild. Ik voelde me zo machteloos, zo leeg. Wat was dit erg, hoe kon dit gebeuren?
Zoveel vragen
Je kan nooit helemaal ervaren hoe afschuwelijk de Holocaust is geweest. Maar ik heb een stukje ervaren in Yad Vashem wat me diep heeft geraakt. Met ontzettend veel vragen ben ik daar weggegaan. Hoe heeft God dit toe kunnen laten? Hoe kunnen mensen denken dat het Joodse volk het kwaad himself is? Hebben we intussen geleerd van deze gebeurtenissen?
Zoveel vragen en zo weinig antwoorden. Maar één ding weet ik wel. Nooit meer een Holocaust, alsjeblieft. Niet nog meer onschuldig bloedvergieten. Niet zoveel kinderen vermoorden alsof het niets is. Alsjeblieft. Laat de nieuwe generatie beter zijn. Juist te midden van deze wereld waarin zulke dingen gebeuren leven wij. Jij en ik. Ik hoop dat wij een ander voorbeeld mogen zijn. Door iedereen, niemand uitgezonderd, proberen te zien door Jezus’ ogen. Vijanden lief te hebben en op te staan tegen onrecht. Hoe moeilijk dat misschien ook is. Er komt een dag dat er rechtgedaan wordt aan allen die onschuldig vermoord werden. Aan die gedachte probeer ik vast te houden. Ooit komt gerechtigheid.
Yad Vashem, ik heb gehuild.
Luister ook naar de podcast over ‘Waarom zou je de Holocaust herdenken?’
