Wat is het verschil tussen de gregoriaanse kalender en de Joodse kalender? Naast het verschil in jaartelling zijn er ook grote verschillen in de betekenis van een jaar en een kalender.
Lees verder om meer te weten te komen over de gregoriaanse kalender en de Joodse kalender en de verschillen daartussen.
Tijd
Gierende vuurpijlen, met poedersuiker bestrooide oliebollen, het ‘Happy new year’ van ABBA galmend door de radioboxen en glinsterende sterretjes in de nacht. Het nieuwjaarsfeest is één moment in het jaar waar sommige mensen al maanden naar uitkijken of voor sparen.
Wat ik altijd als fascinerend heb ervaren is het concept van tijd. Als kind vond ik het al bijzonder dat in Australië de vuurpijlen boven het Operagebouw in Sydney knalden terwijl wij ons nog in het oude jaar begaven.
Kun jij je voorstellen dat daarentegen God geen begin en einde heeft en er al was voordat ook maar iets was geschapen? (Psalm 90:2)
God van de eeuwigheid
God wordt in het Hebreeuws ook wel El Olam genoemd; ofwel God van de eeuwigheid. Onder andere in de Joodse mystiek wordt God ook wel Ein Sof genoemd; de Eeuwigdurende – zonder begin of eind.
Tijd is van Hem afkomstig en toch is tijd relatief. Volgens onze kalender zitten er 365,24 dagen in een jaar, maar een dag op Mars duurt 687 aarddagen. Als een kind op aarde 10 jaar oud zou zijn, dan is hij op Mars 5 jaar oud en op Jupiter nog maar een baby!
Tijd is van Hem afkomstig en toch is tijd relatief.
Ondanks het bijzondere fenoneen van tijd zijn er altijd mensen geweest die tijd hebben willen indelen. Dankzij deze mensen hebben wij onze kalender.
Juliaanse kalender
Het waren de Romeinen die met de juliaanse kalender in de Romeinse wereld hun stempel op de tijd wilden drukken. Deze kalender werd uiteindelijk gecorrigeerd en een nieuwe kalender werd in 1582 door paus Gregorius XIII afgekondigd: de gregoriaanse kalender.
En deze kalender, met zijn toepassing van schrikkeljaren en 365 dagen in een jaar, maakt dat wij en overal ter wereld op 1 januari nieuwjaarsdag vieren. Althans… overal?
Joodse nieuwjaarsdagen
Eén van de volken op aarde die vandaag de dag een eigen kalender hebben waarop zij hun feesten vieren is het Joodse volk. Misschien ben je wel bekend met Rosj Hasjana (Joods nieuwjaar), beginnend op de eerste van de maand Tisjri ter herinnering aan de schepping van de aarde.
Maar wist je dat er binnen het Jodendom nog drie andere nieuwjaarsdagen worden onderhouden? Zo wordt er in de Thora gesproken over de eerste van de maand Nissan als eerste maand van het jaar (Exodus 12:1-2). Dit is de eerste maand van de religieuze kalender waarop in die maand het wonder van de uittocht uit Egypte plaatsvond.
Als je vaker dan één keer per jaar nieuwjaarsdag wil vieren dan weet je waar je moet zijn!
Rabbijn Mosjé ben Nachman (Ramban) legt in zijn commentaar op dit stuk uit Exodus uit dat alle andere maanden in de Thora niet bij naam worden genoemd, maar getallen hebben ter herinnering aan het grote wonder van de Exodus en daarbij de geboorte van het volk van Israël.
Lees ook: Dit moet je weten over… Rosj Hasjana
Naast deze twee bekendste nieuwjaarsdagen wordt ook nog het nieuwe jaar van de Bomen op de 15e Shevat gevierd. Op deze dag, die Toe Bisjwat wordt genoemd, worden er overeenkomstig Leviticus 19:23 bomen in Israël gepland.
De vierde nieuwjaarsdag begint op de eerste dag van de maand Eloel, waarop in het oude Israël het vee voor de Tempeldienst werd ingezameld. Na de vernietiging van de Tempel wordt er onder bepaalde religieuze kringen in deze periode begonnen met de smeek (selichot) gebeden voor Jom Kippoer.
Dus als je vaker dan één keer per jaar nieuwjaarsdag wil vieren dan weet je waar je moet zijn!
Nieuwe maan = nieuwe maand
Al deze nieuwjaardagen zijn gebaseerd op de Joodse kalender. In het oude Israël werden de maanden aangekondigd vanuit de Joodse Raad (Beit din/Sanhedrin) zoals beschreven in de Mishna, traktaat Sanhedrin.
Er moesten in ieder geval twee individuele getuigenissen worden afgegeven van Israëlieten die de kleine sikkel van de nieuwe maan hadden waargenomen. Als dit had plaatsgevonden kondigde men de nieuwe maand aan door het blazen van de ramshoorn.
Als dit had plaatsgevonden kondigde men de nieuwe maand aan door het blazen van de ramshoorn.
Na de vernietiging van de tempel en de verspreiding van het Joodse volk over de hele wereld kon dit gebruik niet langer in stand worden gehouden. In de vierde eeuw werd dan ook de kalender van Hillel II afgekondigd die de maanden en jaren deed berekenen aan de hand van wiskundige en astronomische berekeningen.
Tevens bracht hij een correctie aan door in een periode van 19 jaar in een cyclus een extra maand Adar toe te voegen. Dit met als doel om er voor te zorgen dat de Bijbelse feesten in de juiste periode gevierd konden worden. Deze kalender wordt vandaag nog steeds aangehouden binnen de Joodse wereld.
Verschil gregoriaanse kalender en Joodse kalender
Het Joodse volk bleef trouw aan haar tradities, ondanks de diaspora (verstrooiing) van het volk onder de volken van de wereld. Daar waar de westerse kalender werd aangehouden met bijbehorende feesten en gebruiken hield het Joodse volk zich vast aan de Bijbelse feesten en Joodse gebruiken die aangeduid werden in de Joodse kalender.
Maar wat is dan het grote verschil tussen beide kalenders?
Allereerst zit er op theoretische grond een groot verschil in de waarneming; de gregoriaanse kalender wordt berekend aan de hand van de zon, maar de Joodse kalender laat zich berekenen aan de hand van zowel de zon als de maan.
Daarnaast zitten er 354 dagen in een Joods jaar en 29 á 30 dagen in een maand, maar bij de westerse kalender zitten er 365 dagen in een jaar en 30 á 31 dagen (schrikkeljaar uitgesloten) in een maand.
Verder zit er spiritueel een groot verschil tussen beide kalenders. De gregoriaanse kalender is enkel gefundeerd op lineaire berekeningen en progressieve (rechtdoorgaande) bewegingen, maar in het Joods denken is tijd een voortdurende cirkel met terugkerende spirituele thema’s als inkeer (tesjuva) en het streven naar rechtvaardigheid (tsedaka).
Wees geen rund die met Gods Woord stunt.
Joden richten hun leven zo in om deelgenoot te zijn van deze cirkel en zijn daardoor medeverantwoordelijk voor de uiteindelijke verlossing (in het Hebreeuws ge’ulah) waarvan deze spirituele thema’s het doel zijn.
Met deze laatste woorden wil ik jou aanmoedigen om te kijken naar de spirituele thema’s die God dit jaar in jouw binnenste wil leggen. Leer hierin van Israël om in iedere dag van elke maand van het jaar een spirituele, geestelijke levensles te leren en dit jaar niet te zijn als een ‘rund die met Gods Woord stunt’, maar om er samen met de God van Israël een tov (= goed) jaar van te maken.
Een tov jaar toegewenst voor jou!
