Had Haman ooit kunnen voorzien dat het lot (poer), dat hij gegooid had voor de totale vernietiging van de Joden, zou uitlopen op een dag van feestmaal en blijdschap, het vrolijkste feest van Israël?

Feest of geen feest?

Tijdens Poerim wordt in de synagoge de feestrol Esther gelezen. Het is de gewoonte dat men, wanneer Hamans naam wordt genoemd, een enorm kabaal maakt. Het is dan zo’n lawaai, dat je Hamans naam niet meer kan horen. Een andere gewoonte is dat Hamansoren worden gebakken, een heeerlijke lekkernij. Sommigen menen dat je op deze dag zó dronken moet worden van blijdschap dat je het verschil niet meer ziet tussen Haman en Mordechai.

Toch is de aanleiding van Poerim een stuk donkerder. De naam van God komt in het boek Esther niet voor. Het lijkt alsof God Zich volkomen verborgen heeft. Dat is ook de betekenis van de naam Esther (zie Deut. 31:18). Het Joodse volk is in ballingschap en de tempel is verwoest. Het lijkt wel of niets meer klopt en of alles van toevalligheden aan elkaar hangt, alsof het lot alles bepaalt.

God blijven dienen

Nu komt het erop aan om de Heere te dienen en Hem te verwachten als het bestaan niet meer te bewijzen valt. Dat doet Mordechai, wat ergernis en haat van de wereld oproept. Midden tussen de volkeren blijft Israël geloven dat God bestaat, dat je voor niemand en niets anders mag buigen en dat Hij regeert.

Als Esther twijfelt om ongevraagd naar de koning te gaan, zegt Mordechai dat er dan wel van de ‘andere kant’ hulp zal komen. Dan zegt Esther: ‘Kom ik om dan kom ik om.’

Een Joodse traditie

Een Joodse traditie zegt dat Mordechai, in de volgende dagen en nachten, vast en bidt en de Bijbel bestudeert, samen met honderden hongerige kinderen die dat ook doen. ‘Weet je…’, onderwijst hij met zachte stem aan de kinderen, ‘Weet je mijn geliefde kinderen, dat als je bij God bent, er geen nacht bestaat?’ Het verhaal vertelt ook dat moeders hun kinderen brood komen brengen maar dat zij weigeren. Zij zijn bereid te sterven bij de studie van de Bijbel en door te vasten. Daarop pleiten de engelen en Mozes bij God om zijn volk te redden omwille van de onschuldige kinderen. In diezelfde nacht kon Ahasveros de slaap niet vatten en hij las in de kronieken. Dat werd het begin van de redding.

Terug van nooit weggeweest

Opnieuw beweegt het antisemitisme door onze samenleving en door de hele wereld. Het is eigenlijk nooit weg geweest, het heeft zich alleen op bepaalde plaatsen even verborgen. Joden worden gehaat als in de dagen van Haman, die woedend was omdat Mordechai niet voor hem boog.

Sommigen noemen de Jodenhaat een waan. Anderen proberen het psychologisch te verklaren. Dat hier, in het Westen, de eeuwenlange schuld richting de Joden zich een uitweg zoekt. Een Joods persoon zei eens: ‘De mensen zullen ons Auschwitz nooit vergeven’.

Het antisemitisme is bijna zo oud als Israël zelf. Misschien is het beter om te zeggen ‘zo oud als Gods verkiezing van Israël’. Psalm 2 spreekt er over. We zien het in de geschiedenis van Esther. En zo zien we het nu.

Is het ten diepste de jaloezie? De ergernis van Ezau dat Jakob niet voor hem buigt en dat Israël bestemd is om de wereld te zegenen en vrede te brengen? Ezau is toch machtiger en sterker?  Haman is een Agagiet, een nazaat dus van Amalek en Ezau!

Poerim is een symbool geworden van de haat richting Joden, maar ook van de overwinning van God op het lot. Hij was wel verborgen, maar bleef in de verborgenheid bij zijn volk.

Meer weten over Joodse feesten?

Nu weet je meer over Poerim. Lees hier meer over andere Joodse feesten!