Het Hebreeuws is een ontzettend diepe, rijke taal. Woorden hebben vaak meerdere betekenissen en diepere lagen, om nog niet eens te spreken over de getalswaarde. Wist je de diepere betekenis van deze bekende Hebreeuwse woorden al?
Amen
Amen komt van het Hebreeuwse woord emunah, wat geloof, geloof, geloofwaardig, authentiek en waar betekent. Door Amen te zeggen, spreek je uit dat je alles wat gezegd of gebeden is, als waarheid aanneemt.
Amen heeft ook een diepere betekenis: het is een acroniem voor de Hebreeuwse uitdrukking El Melech Ne’eman, wat “God, Trouwe Koning” betekent. Amen functioneert dus ook als een verklaring op zich, die het geloof in het God uitdrukt.
Mensch
Het woord ‘mensch’ komt uit het Jiddisch, een Hebreeuws-Duitse mengtaal. In het Duits is een mensch simpelweg een mens, een persoon. In het Jiddisch heeft het een veel diepere betekenis.
Als Joden spreken over iemand die ‘een mensch’ was, dan bedoelen ze daarmee dat het iemand was met kracht en eer. Een persoon die doet wat juist en goed is en die doet wat hij belooft.
Koosjer
Wij kennen koosjer vooral als het gaat om de Joodse voedingswetten. Maar het gaat over veel meer dan dat.
Koosjer betekent letterlijk geschikt, gepast en passend. De term koosjer kan ook worden toegepast op een reeks voorwerpen die onder de Joodse wet vallen. Thorarollen en mezoeza’s zijn koosjer als ze correct geschreven en onderhouden worden.
Juridische contracten en documenten zijn koosjer wanneer ze op de juiste manier zijn opgesteld en uitgevoerd, in overeenstemming met de Joodse wet.
De regels voor koosjer voedsel staan in de Bijbel in Leviticus en Deuteronomium en worden verder uitgewerkt in de Talmoed. Door deze regels na te leven, proberen Joden elke dag een beter mens voor God te worden. Dit werkt door in alles wat ze doen: koken, eten, werken, leven.
Jood
De naam “Jood” komt Juda, de vierde zoon van Jacob en Leah (Jehoeda in het Hebreeuws). De Thora merkt op dat nadat Lea van Juda was bevallen, zij “verklaarde: ‘laat mij deze keer God dankbaar prijzen’, daarom noemde zij zijn naam Juda” (Genesis 29:35).
De naam Juda weerspiegelt intense heiligheid: het bevat niet alleen de letters van Gods naam, maar ook de stam van hodu, het Hebreeuwse woord voor dankzegging en lofprijzing.
De eerste persoon die een “Jood” wordt genoemd in de Bijbel is Mordechai, in het boek Esther. Het is opvallend hoe het geschreven staat: Mordechai lijkt zowel een afstammeling van de stam Juda als een afstammeling van de stam Benjamin genoemd te worden: “Er was een man, een Jood (Jehoedi), en zijn naam was Mordechai, een man uit Benjamin” (Esther 2:5).
De Talmoed zegt dat Mordechai inderdaad afstamde van de stam van Benjamin. “Toch werd hij een Jehoedi (Jood) genoemd omdat hij afgoderij verwierp, en iedereen die afgoderij verwerpt wordt een Jehoedi genoemd”.
Hebreeuws
Het woord voor Hebreeuws in het Hebreeuws is Ivri (Ivriet). Ivri komt van het woord ever, wat ‘de andere kant betekent’.
De eerste persoon in de Thora die een Ivri wordt genoemd is Abraham, nadat hij en zijn vrouw Sara het land Israël binnenkwamen. Letterlijk gezien waren ze inderdaad ivri, mensen die van de andere kant kwamen. Ze kwamen namelijk uit het noorden, aan de overkant van de rivier de Eufraat.
Op een dieper niveau stonden Abraham en Sarah ook aan een andere kant. Zij verdedigden het geloof in één God, terwijl de rest van de wereld afgoden diende. Ze waren rechtvaardig, midden in een zondige en verdorven wereld.
De tweede persoon in de Thora die een Ivri wordt genoemd is Jozef, die zelfs in Egypte nog steeds volgens Gods wil bleef leven. Nadat Jozef de vrouw van Potifar afwijst, verwijst de Thora naar hem als een Ivri.
Na 3000 jaar blijft het Joodse volk, de nakomelingen van Abraham en Sara, een volk die zich blijft vasthouden aan het geloof in God en de wetten van de Thora. Met als gevolg aan ‘een andere kant’ te staan en niet mee te gaan met de rest van de wereld.
Mitswa
Met het woord mitswa wordt vaak een goede daad bedoeld. Het Jodendom kent veel mitswot (meervoud van mitswa), die het Joodse volk helpen om een goed en moreel leven te leiden. Denk bijvoorbeeld aan het geven van liefdadigheid, het bezoeken van zieken en gastvrij te zijn naar anderen.
Maar de betekenis van mitswa gaat veel dieper. Het gaat ten diepste om de geboden die God heeft gegeven. Het woord mitswa wordt 300 keer gebruikt in de Thora, 5 boeken van Mozes. Joden zijn verplicht om 613 mitswot uit te voeren.
Deze mitswot hebben een diepe invloed: wat je doet, vormt wie je bent. Door het doen van de geboden, de mitswot, stem je je af op Gods wil.
Het woord mitswa is trouwens ook gelinkt aan het woord tzevach, Aramees voor samenvoegen. Als je mitswot doet, dan hecht je jezelf aan een groter doel, namelijk het doen van Gods wil.
Lees ook: 10 Hebreeuwse woorden die gewoon geen Nederlandse vertaling hebben
