Je hebt vast wel iemand om je heen die een voorbeeldfiguur voor je is. Je opa, een vriend of vriendin, of misschien wel iemand uit de kerk. Iemand van wie je ziet en weet: deze persoon leeft met God en volgt Jezus. Ook de Bijbel staat vol met mensen die voorbeeldfiguren kunnen zijn. In Hebreeën 11 staat er een heel rijtje met personen uit het Oude Testament. Wie waren deze mensen en waarom zijn ze zulke geloofsvoorbeelden? Wat zegt de Joodse overlevering over deze mensen? De komende weken neem ik je mee door de Bijbel langs al deze geloofshelden en zal je zien dat het soms ook helden op sokken waren. Vandaag in de hoofdrol: Abel.
Luister hier de podcast via Spotify:
Wat zegt de Bijbel over Abel?
Je kent Abel vast wel: hij was de tweede zoon van Adam en Eva. De eerste zoon, Kaïn, was landbouwer en Abel was herder. Op een dag brengen beide broers een offer aan God. God kijkt om naar het offer van Abel, maar niet naar dat van Kaïn. Waarom? Was Abels offer beter dan?
Je leest het in Hebreeën 11:
“Door het geloof heeft Abel God een beter offer gebracht dan Kaïn. Daardoor krijg hij getuigenis dat hij rechtvaardig was; dit heeft God met het oog op zijn gaven getuigd. En door dit geloof spreekt hij nog, nadat hij gestorven is.” (Hebreeën 11:4)
Het valt op dat er staat dat Abel ‘door het geloof’ een beter offer bracht. Hij was rechtvaardig, maar moet dat met de dood bekopen. Kaïn wordt namelijk woedend als hij merkt dat God zijn offer niet aanvaardt. In plaats van zijn boosheid naar God te uiten, richt hij zijn woede op zijn broer. Hij vermoordt Abel. Abel wordt daarmee de eerste mens op aarde van wie het leven wordt beëindigd. De eerste van velen…
Wat betekent de naam Abel?
Abel betekent letterlijk ‘ademtocht’, de adem die je uitblaast. Dat wil zeggen: vergankelijkheid, nietigheid, ijdelheid. Eva geeft hem deze naam. Was Abel lucht voor haar? Zag ze hem soms niet staan?
Abel is de ademtocht, de vergankelijke. Dat woord komt vaak terug in de Bijbel, bijvoorbeeld in de Psalmen. Zoals Psalm 39, waar staat: “Ieder mens staat daar, enkel een ademtocht… als een ademtocht suizen zij weg”.
Abel werd doodgeslagen. Voor Kaïn was hij een ademtocht; zo weer weg. Dat was Abel niet voor God. God roept Kaïn namelijk ter verantwoording. Hij zegt: ‘Hoor toch hoe het bloed van je broer uit de aarde naar Mij schreeuwt.’
Abel als geloofsheld
Abel bracht zijn offer naar God uit geloof. Niet zomaar een verplichting of iets wat erbij hoort, maar omdat hij God wilde dienen. Hij was rechtvaardig. God accepteert zijn offer. Misschien ook wel omdat Abel ‘lucht’ was voor de mensen om hem heen: voor God is hij dat niet. God heeft oog voor zwakkere mensen. Dat zie je in de hele Bijbel terugkomen.
Held op sokken?
Was Abel een held op sokken? Is hij ergens in dit verhaal schuldig? Kaïn is natuurlijk de dader en Abel het slachtoffer. De Midrasj, de Joodse uitleg van de Bijbel, stelt dat Abel wel degelijk schuldig was. Maar waaraan dan? Het valt op dat Abel zijn broer niet troost wanneer God Kaïns offer weigert. Hij scheen zich daarover niet heel druk te maken. Die passiviteit is niet goed; je moet namelijk oog hebben voor die ander die lijdt of teleurgesteld wordt.
Daarom, zegt de Midrasj, was Abel nalatig en was dat verkeerd. Al is dat natuurlijk nooit een goede reden geweest voor Kaïn om zijn broer te vermoorden.
Volgens Elie Wiesel, een Joods-Amerikaanse schrijver die concentratiekamp Auschwitz overleefde, gaat het in dit verhaal om verantwoordelijkheid. Hij zegt het volgende:
“Kaïn wil een einde aan Gods Schepping maken in plaats van deze te op te bouwen. Echte verantwoordelijkheid nemen is een noodzakelijk en helend onderdeel van ons leven. De eerste verantwoordelijkheid ligt bij ieder mens zelf. Je kan de ander en God niets verwijten. Daarnaast ben je medeverantwoordelijk voor anderen; we zijn als schakels met elkaar verbonden in één kosmische bestemming. Wie kiest voor het eigenbelang wordt verteerd.
Wanneer iemand in nood verkeert, moeten we helpen. Dat is overigens ook Abels fout, die zich niet bekommert om het lijden van Kaïn, nadat God zijn offer geweigerd heeft. Een mens is geen geïsoleerd individu, maar maakt deel uit van een gemeenschap. Kaïn en Abel zijn broers van elkaar. Maar zelfs al zouden het vijanden van elkaar zijn, dan nog moeten ze om elkaar geven. Alles hangt met elkaar samen. Wat verderop gebeurt zal uiteindelijk ook jouw leven beïnvloeden. Daarom moeten we niet passief afwachten op een crisis.
De enige manier om goede verantwoordelijkheid te nemen is het naleven van Gods wetten. Verantwoordelijkheid is namelijk een gift van God. Daar beoordeelt Hij ons ook op.”
Wat kunnen we van Abel leren?
Er zitten denk ik meerdere lessen in dit verhaal. Laten we beginnen bij het offer van Abel. Niet het offer zelf, maar de motivatie erachter. Abels offer was een geloofsdaad, iets wat hij overhad voor God om God te dienen. Welke offers geef jij aan God en wat is jouw motivatie?
Misschien is het moeilijkste offer aan God in deze tijd wel het geven van je tijd. Tijd doorbrengen met God is vaak knap lastig; hoe snel schiet jouw stille tijd er wel niet bij in? Hoe vaak ben je ’s avonds te moe om je Bijbel te lezen? Hoe afleidend is je telefoon en social media voor je?
Bij Abel zien we hoe belangrijk de motivatie is om iets te doen voor God, maar ook voor de ander. Neem vandaag eens jouw motivatie om God te dienen onder de loep. Dien je de God van Israël oprecht, omdat je van Hem houdt en Hem steeds beter wil leren kennen?
De tweede les is om oog te hebben voor elkaar. Volgens de Joodse uitleg had Abel geen oog voor de teleurstelling van Kaïn. Kijken wij om naar elkaar, of zijn we alleen op onszelf gericht? Troosten wij hen die het moeilijk hebben?
Laat ik je een uitdaging meegeven voor de komende tijd: ga je vrienden, kennissen, familieleden of gemeenteleden eens langs. Wie kan wel wat steun of hulp gebruiken? Ga eens bij hen langs, stuur ze een kaartje en laat weten dat je aan hen denkt!
Is er nog een les die jij haalt uit het verhaal van Kaïn en Abel? Laat het dan weten door te mailen naar paola@isreality.nl!
Dit was het eerste deel van de serie ‘Geloofsheld op sokken’. In de volgende aflevering gaan we het hebben over Henoch!
Het hele overzicht van Geloofsheld op Sokken bekijken? Klik hier!
